Zaparcia to według definicji utrudnione oddawanie zbitego stolca, które wynika ze zbyt wolnego bądź utrudnionego pasażu jelitowego, które występuje rzadziej niż raz na 3 dni. Zaparcia mogą dotyczyć nawet 35% ciężarnych. Do ich głównych przyczyn możemy zaliczyć wspomniane wcześniej wysokie stężenie progesteronu i zmniejszone wydzielanie motyliny, co skutkuje spowolnieniem motoryki jelit. Do zaparć może się również przyczyniać ograniczenie aktywności fizycznej. Czynnościowe przyczyny dietetyczne obejmują zbyt małe, niedostateczne spożycie płynów – w szczególności w III trymestrze ciąży oraz błonnika pokarmowego. Inne czynniki, które przyczyniają się do tej dolegliwości obejmują m.in. reakcję na sytuacje stresowe, nabyte choroby przewodu pokarmowego – np. hemoroidy, niedoczynność tarczycy oraz przyjmowanie niektórych leków zawierających związki magnezu i żelaza.
Modyfikacje dietetyczne, które mogą istotnie pobudzić jelita kobiety ciężarnej do pracy obejmują przede wszystkim wprowadzenie diety bogatoresztkowej, czyli takiej, w której występuje zwiększone spożycie błonnika pokarmowego, a tym samym również płynów, których obecność jest istotna do jego prawidłowego działania w organizmie.
Błonnik pokarmowy możemy podzielić na dwie frakcje:
- frakcję rozpuszczalną, do której możemy zaliczyć produkty tj., siemię lniane, orzechy, warzywa i owoce, owies, jęczmień,
- frakcję nierozpuszczalną, a w niej – otręby, grube kasze, czy też produkty zbożowe z pełnego przemiału (np. chleb).
Pierwsza z nich - rozpuszczalna będzie odpowiadać w głównej mierze za zwiększenie mas kałowych, natomiast druga – za przyspieszenie pasażu jelitowego poprzez mechaniczne drażnienie jelit.
Dieta bogatoresztkowa obfituje również w produkty fermentowane – różnego rodzaju jogurty, kefiry, czy kiszonki oraz w śliwki – zarówno świeże jak i suszone, paprykę, czy buraki, które również wykazują skuteczność w zaparciach. W profilaktyce tej dolegliwości często możemy spotkać się z informacją, że na czczo powinna być spożywana woda z miodem – jest to jak najbardziej słuszne, niemniej jednak musimy mieć na uwadze, że w ciąży oraz w przypadku żywienia małych dzieci surowy miód nie powinien być uwzględniany, ze względu na ryzyko występowania w nim form przetrwalnikowych bakterii Clostridium botulinum, wytwarzających toksynę botulinową, znaną również jako jad kiełbasiany.
W zaparciach ciężarnych zastosowanie znajdują również takie produkty jak kompoty ze śliwek, oliwa, siemię lniane, czy masło. Woda gazowana, potrawy mocno przyprawione, czy różnego rodzaju soki owocowe również mogą zmniejszyć dolegliwości, niemniej jednak należy zaobserwować czy nie wywołały one objawów dyspeptycznych, a tym samym innej częstej dolegliwości ciężarnych – zgagi.
Dieta bogatoresztkowa kobiety ciężarnej cierpiącej na zaparcia nie powinna zawierać produktów je nasilających, do których zaliczamy m.in.: białe pieczywo, kaszę manną, ryż biały, czy też banany, czekoladę. Niezalecana jest również mocna herbata, suszone jagody oraz suche nasiona roślin strączkowych, które mogą wywołać wzdęcia.
Dzięki wprowadzeniu odpowiednich modyfikacji dietetycznych możemy zniwelować, bądź zredukować problem zaparć w ciąży. Jeśli pomimo tego dolegliwości nie mijają – konieczna będzie konsultacja z lekarzem prowadzącym, dalsza diagnostyka i wprowadzenie odpowiedniej farmakoterapii.
Autor: Praktykantka - Marcelina Michalik
Bibliografia:
- „Żywienie w czasie ciąży i karmienia piersią”, pod. red. n.: dr hab. n.med. Doroty Szostak – Węgierek; wyd. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2021
Twój komentarz